ތުނިފޮޅި: ހާލުފޮޅީގެ ވާހަކައެއް

ނޯޓްފޮތް

އަހަރެންގެ ރައްޓެއްސެއް ވަރަށް ފަހަކާޖެހެންދެން، ހީކުރަނީ ހާލުފޮޅިއަކީ ކުޅުދުއްފުށީގެ ހަމަ ކޮންމެ ގެޔަކު ހަވީރު ސަޔާއެކު ކާންހުންނަ އެއްޗެއް ކަމަށެވެ. އޭނާ ހީކުރަނީ ކޮންމެ ގެޔަކުވެސް ހާލުފޮޅި ފިހާކަމަށެވެ.

ފުރަތަމަ މިވާހަކަ ބުނެލާނަމެވެ. ކުޅުދުއްފުށީ މީހުން، “ހާލުފޮޅި” އަށް ކިޔާނަމަކީ ތުނިފޮޅިއެވެ. “ހާލުފޮޅި” މިއީ ކުޅުދުއްފުއްޓަށް ޚާއްޞަ، މި ފޮޅިއަށް ރަށުން ބޭރުމީހުން ކިޔާނަމެވެ. ކުޅުދުއްފުށީ މީހުން ހާލުފޮޅިއޭ ކިޔާނީ ތުނިފޮޅިއޭ ބުނުމުން، އެބުނި އެއްޗެއް ނޭނގިދާނެތީއެވެ.

ތުނިފޮޅިއަކީ، ކޮންމެ ގެޔަކު ފިހާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. އަދި އާންމުކޮށް ކެއުމަށް ބޭނުންކުރާވެސް އެއްޗެއް ނޫނެވެ. ހަނޑުލުފުށާއި ކާށިކިރާއި ހަކުރު އަދި ބައެއް ފަހަރު ކުކުޅުބިސް ބޭނުންކޮށްގެން ފިހާ، ކަނދޮޅުދުއްޔެއްހައި ތުނި، މި ފޮޅިއަކީ، ކުޅުދުއްފުށީ މީހުންގެ އެވޭލާ އިއުތިޤާދުތަކާއިވެސް ގުޅިފައިވާ އެއްޗެކެވެ.

ތުނިފޮޅީގެ ދެ ބޭނުމެއް ވެއެވެ. އެއް ބޭނުމަކީ އެއީ ކުޅުދުއްފުށިން ދޭ ހަދިޔާއެކެވެ. އެއީ ރަށް ރަށުގައި ތިބޭ ރަހުމަތްތެރިންނަށް ފޮނުވާ ހިތްހެޔޮކަމުގެ ހަދިޔާއެކެވެ. ހަމަ އެގޮތަށް ތުނިފޮޅިއަކީ ބީރެއްޓެހިން ކުޅުދުއްފުށިން އެބުރިދާއިރު ގެންދާ ސުވެނިޔަރެކެވެ. އަނެއް ބޭނުމަކަށް ވަނީ ނަދުރުފުއްދުމެވެ.

ދަރިއަކަށް އަހަރު ފުރިގެން ނުވަތަ ބައްޔެއްގެ ޝިފާއަކަށް އެދި، ހުކުރުމިސްކިތުގައި ފޮޅިއަޅަން ނަދުރު ބުނެފާނެއެވެ. ނޫނީ، އުތީމު ގަނޑުވަރުގައި، ނޫނީ ތަކަންދޫގައި ހުންނަ އަލިތަކުރުފާނު ޒިޔާރަތުގައިވެސް ފޮޅިއަޅަން ބުނެފާނެއެވެ. ރަބީއުލްއަވަލް މަހު ބާރަ މައުލޫދުހަރުގޭގައި ވެސް ފޮޅިއަޅަން ނަދުރު ބުނެފާނެއެވެ.

ފޮޅިއަޅާގޮތަކީ، ނަދުރު ބުނެވުނު ކުއްޖާގެ ނޫނީ މީހާގެ ބޯމަތީގައި ތިންފޮޅި ނޫނީ، ހަތްފޮޅި ބޭއްވުމަށްފަހު، އޭނާގެ ގައިގައި، މޫނުން ފެށިގެން ފައިތިލަޔާއި ހަމައަށް، ފަހަރަކު ފޮޅިއެއް ޖައްސަމުންގެންދިޔުމެވެ. މިގޮތަށް ޖައްސާފައި ދޫކޮށްލާފޮޅި ނަގާފައި އެއްކައިރީގައި ބާއްވައެވެ. ފޮޅިއަޅާ ނިމެންދެން ބޯމަތީގައި ބޭއްވި ފޮޅިތައް ބޯމަތީގައި ބަހައްޓައެވެ. މިއީ ނަދުރު ބުނެގެން ކަނދީގައި ކިރުމާއި، ކޭލުގައި ކިރުން ފަދަ ކަމެކެވެ. މިކަންކުރަނީ ކަންވެރިއެކެވެ.

މިއަދު ތުނިފޮޅިއަކީ ހަދިޔާއެއްގެ ގޮތުގަޔާއި ސުވެނިޔަރެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ. ފޮޅި ފިހުމަކީ ވިޔަފާރިއެކެވެ. ގިނަ ދުވަހަށް ހަލާކުނުވެ ހުންނަ މި ފޮޅި، ރުފިޔާއަކަށް ވުރެ ހެޔޮއަގެއްގައި ކުޅުދުއްފުށިން ގަންނާކަށް ލިބޭކަށް ނުހުރެއެވެ.

ތުނިފޮޅި ޚާއްޞަ އެއްޗަކަށްވަނީ އެވޭލާ ޒަމާނުއްސުރެ އެއަށް ދެވިފައިވާ ގަދަރުގެ ސަބަބުންނެވެ. އަދި އެހެން ރަށްރަށުގައި ނުފިހާ އެއްޗަކަށްވާތީއެވެ.